Wrzeszczy, kłamie, ignoruje prośby, nie wykonuje poleceń? Masz wrażenie, że ten opis pasuje czasami do Twojego Dziecka? Jeżeli odpowiedź brzmi TAK – zachęcamy do zapoznania się z artykułem.
Czasami dzieci nie chcą podporządkować się wcześniej poznanym zasadom, co rujnuje rodzinne przyjęcia albo przemienia wspólne zakupy w istny koszmar. Znaczna część Rodziców codziennie zmaga się z odmową dziecka, a jeżeli już uda mu się osiągnąć sukces, to szybko okazuje się, że jedynie połowiczny, w następstwie czego i tak sam zostaje ze sprzątaniem bałaganu w pokoju.
Bunt dziecka, o którym mowa, to szeroki wachlarz zachowań, jakie możemy obserwować u dzieci. Kiedy owe zachowania powinny nas niepokoić i kiedy warto udać się po pomoc do specjalisty?
Po pierwsze: dziecko, a jego etap rozwoju.
Wszystkie dzieci czasami się buntują. Gdybyśmy cofnęli się wstecz, do swojego dzieciństwa, z łatwością odnajdziemy przykłady, kiedy z mniejszym lub większym efektem sami próbowaliśmy wywinąć się z obowiązków domowych. Takie sporadyczne zachowania u dzieci są w pełni uzasadnione przebiegiem rozwoju. Pojawiają się bardzo często
w okresie przedszkolnym. W miarę upływu czasu, kiedy dziecko uczy się przyjmowania perspektywy innych osób oraz funkcjonowania opartego na zasadach, takich zachowań powinno być coraz mniej. Jeżeli jednak problemy nasilają się, a dziecko znacząco wyróżnia się na tle grupy rówieśniczej, powinniśmy być bardziej czujni i zwrócić większą uwagę na jego zachowanie.
Po drugie: dziecko, a jego funkcjonowanie.
Dzieci wraz z wiekiem osiągają pewne umiejętności w zakresie czynności samoobsługowych, relacji społecznych, umiejętności szkolnych, etc. Gdybyśmy przyjrzeli się jednej klasie 9 – latków, zobaczymy, że jedne czeszą się samodzielnie, inne wymagają wsparcia rodziców, niektóre z nich zawsze mają zadanie, innym zdarza się przyjść do szkoły bez zeszytów, jeszcze inne są mistrzami biegania, innym zaś aktywność fizyczna przysparza kłopoty. Takie rozbieżności nie są czymś wyjątkowym w klasie liczącej 20 uczniów. Czasami jednak zdarza się, że funkcjonowanie dziecka w wyżej wymienionych obszarach życia, znacząco odbiega od pozostałych rówieśników, np. dziecko nie nawiązuje prawidłowych relacji z dziećmi i osobami dorosłymi, nie jest przygotowane do zajęć, nie angażuje się w obowiązki domowe. Zwykle rodzice, odbierając dziecko ze szkoły czy obserwując je na placu zabaw są w stanie zauważyć ten dysonans by odpowiednio wcześnie zareagować.
Po trzecie, zachowanie dziecka, a dyskomfort emocjonalny jego i/lub rodziców
Bardzo ważnym wskaźnikiem poszukiwania pomocy jest samopoczucie zarówno dziecka, jak i rodzica. „Mamusiu tak bardzo źle się czuję, że nie odrabiam zadań domowych” – szanse, na taką samoocenę dziecka, raczej są marne, co nie oznacza, że dziecko nie czuje się źle. Dużo częściej jednak dyskomfort emocjonalny przyprowadza do gabinetu psychologa rodziców, którzy stwierdzają, iż cierpliwość do własnego dziecka stała się w ich przypadku „towarem deficytowym”. Uważność Rodziców na relacje z dzieckiem jest niezwykle ważna, gdyż w dużej mierze decyduje o jakości relacji, dlatego warto w tym wypadku zaufać instynktowi rodzicielskiemu.
Warto pamiętać, że świadomy rodzic, nie potrzebuje znać wszelkich prawideł rozwojowych, by podjąć refleksję nad zachowaniem swojego dziecka. W przypadku wątpliwości, psycholog pomoże rozpoznać jakie zachowanie jest typowe, a jakie może wiązać się z problemami wymagającymi wsparcia dla rodziców lub dziecka.
mgr Anna Janowiec
psycholog, interwent kryzysowy
